آهنرباها انواع بسیاری دارند. بیایید برخی از آنها را مفصلتر بررسی کنیم.
آهنربای
طبیعی یا مگنتیت از گدازههای ذوب شده حاوی آهن یا اکسید آهن پس از خنک
شدن و قرار گرفتن تحت نیروی مغناطیسی زمین به دست میآید. وقتی گدازه ذوب
میشود خواص آهنربایی ندارد. ولی وقتی خنک میشود ذرات ذوب شده آهن در جهت
قطبهای مغناطیسی زمین انحراف مییابند و وقتی آهن جامد میشود در این
حالت باقی میماند.
هنوز
دقیقاً مشخص نیست که کره زمین چگونه آهنربایی شد. چنین تصور میشود که
نیروی مغناطیسی زمین از آهنهای ذوب شدۀ در حال دورانی تشکیل میشود که خود
در سیارهای در حال دوران قرار دارند. سنگهای آهنربایی که در طبیعت یافت
میشوند اصولاً از آهن و اکسیژن تشکیل شدهاند. آنها به مقدار زیاد در
طبیعت وجود دارند. آهنرباهای مصنوعی ساخته دست بشر بر اساس نیاز و نوع
کاربردشان شکلها و قدرتهای مختلفی دارند که در صنعت یا برای درمان یا
آزمایشهای جدی بکار برده میشوند.
آهنرباها
هزاران سال است که یکی از رازهای طبیعت هستند. تنها آهنرباهایی که مدت
زیادی موجود بودند آهنرباهای طبیعی بودند و از آنها به عنوان قطبنما
استفاده میشد. بعد در قرن 19 باتریهایی طراحی شدند و رابطه بین نیروی
مغناطیسی و جریان برق کشف شد. یکی از این اکتشافات منجر به کشف دومی نیز
شد. بالاخره اثبات شد که دو سیمی که جریان از آنها عبور میکند اگر کنار
یکدیگر قرار داده شوند، در صورتی که جریان در هر دو هم جهت باشد یکدیگر را
جذب میکنند و اگر جریانها متضاد باشند یکدیگر را دفع میکنند.
همچنین
متوجه شدند که اگر سیمی را به شکل سیمپیچ تغییر دهند، نیروی آهنربایی
دور هر سیم یک نیروی مغناطیسی متمرکز در مرکز سیم ایجاد میکند. این نوع
سیمپیچها را سیمپیچ
الکترومغناطیس نامیدند. بعد متوجه شدند که اگر تکه آهنی داخل سیمپیچ قرار
دهند، نیروی مغناطیسی درون سیمپیچ افزایش مییابد. وقتی تکه آهن در داخل
سیمپیچ قرار میگرفت حتی تا مدتی پس از قطع جریان در سیمپیچ خاصیت
آهنربایی خود را حفظ میکرد. این کشف بزرگی بود، پس متوجه شدند که
میتوانند آهنربای مصنوعی نیز بسازند. این اکتشاف، مسیر تحقیقات علمی را
عوض کرد. به این ترتیب پیشرفتهای خوبی صورت گرفت و بشر چند نسل جلو افتاد و
دیدگاههای تازهای مطرح شد.
کشف
الکترومغناطیس منجر به تولید آهنرباهایی با خواص پایدار شد. آهنربا
آلیاژی است که با افزودن فلزهای گوناگون به آهن خرد شده ساخته میشود.
ابتدا این ترکیب را تا رسیدن به نقطه ذوب حرارت میدهند و بعد آن را داخل
قالبهایی به شکلهای مختلف میریزند، وقتی هنوز در حالت ذوب شده قرار دارند
در معرض نیروهای مغناطیسی قرار داده میشوند، ولی پس از سرد و جامد شدن،
مغناطیسزدایی می شوند. پیش از آنکه در بازار فروخته شوند در دمای محیط
دوباره مغناطیسی میشوند.
آهنرباهای
کارخانهای بسیار قویتر از سنگ طبیعی مگنتیت هستند. آهن به عنوان عنصر
اصلی در کلیه آهنرباهای مصنوعی به کار میرود. آهن 26 الکترون دارد. در
اتم آهن چند الکترون وجود دارند که جهت قطبی آنها به آسانی تغییر میکند.
وقتی نیروی مغناطیس از خارج به آن اعمال شود، این الکترونهای جدید هر اتم
خود را در راستای نیروی اعمال شده قرار میدهند. میدانهای مغناطیسی
اتمهای مجاور که هم راستا شدهاند یکدیگر را تقویت میکنند. وقتی تعدادی
الکترون در تعدادی اتم به این شکل سازمان دهی شوند، آهن یا آلیاژ آهن ویژگی
را از خود ساطع میکند که آن را خاصیت مغناطیسی مینامیم.استاد آرام
مشاور شما:دکتر زینلی
09190171379